Zbiór opowiadań Elizy Orzeszkowej, zawierający osiem nowel: "Oni", "Oficer", "Hekuba", "Bóg wie kto", "Gloria victis", "Dziwna historia", "Śmierć domu" i "Panna Róża". Pierwsze wydanie z 1910 roku zawierało tylko pięć pierwszych tytułów. Wszystkie utwory odnoszą się do wydarzeń roku 1863 - powstania styczniowego. Orzeszkowa ukazuje w nich nie suche fakty historyczne, ale emocjonalną relację, bogatą w opisy zarówno bohaterstwa, jak i cierpienia. To także głęboka refleksja autorki nad sensem wojny, walki i śmierci na polu bitwy.